Gdańska romanistyka powstała w roku 1996. Jej organizatorem był prof. dr hab. Michał Piotr Mrozowicki, wówczas śląski romanista o trójmiejskim rodowodzie. Na zaproszenie ówczesnych Władz Uniwersytetu Gdańskiego JM Rektora prof. dr. hab. Zbigniewa Grzonki i Wydziału Filologiczno-Historycznego Dziekana prof. dr. hab. Jana Daty, za porozumieniem stron prof. Mrozowicki przeniósł się 1 października 1996 roku z Uniwersytetu Śląskiego na Uniwersytet Gdański i przystąpił do konstruowania nowej specjalności kierunku filologia. W dziele tym wspomagała Profesora Pani prof. UG dr. hab. Rajmunda Plata, romanistka trójmiejska zatrudniona wcześniej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Po roku przygotowań, 1 października 1997 roku gdańska romanistyka przyjęła pierwszych studentów.
Z dniem 27 października 2005 roku postanowieniem uchwały Senatu UG nr 94/05, w ramach Katedry powstały dwa zakłady – Zakład Literaturoznawstwa Romańskiego (kierowany przez prof. dr. hab. Michała Piotra Mrozowickiego) i Zakład Językoznawstwa Romańskiego i Glottodydaktyki (kierowany w latach 2005–2006 przez dr. Jana Kortasa i w latach 2006 – 2011 przez dr Joannę Jereczek – Lipińską).
Dzięki dynamicznemu rozwojowi naukowemu pracowników Katedry z dniem 1 września 2011 roku postanowieniem uchwały Senatu UG nr 49/11 Katedra Filologii Romańskiej uległa likwidacji, a w jej miejsce powołano Instytut Filologii Romańskiej, w skład którego weszły: Zakład Literatur Romańskich, kierowany przez prof. UG, dr. hab. Tomasza Swobodę oraz Zakład Językoznawstwa i Dydaktyki, kierowany przez prof. UG, dr hab. Joannę Jereczek-Lipińską.
Następnie, w ramach zmian w strukturze organizacyjnej Wydziału Filologicznego, z dniem 27 października 2011 roku postanowieniem uchwały Senatu UG nr 84/11 Zakład Literatur Romańskich został przekształcony w Katedrę Literatur Romańskich, kierowaną w kadencji 2016-2020 przez przez prof. dr. hab. Michała Mrozowickiego, zaś Zakład Językoznwstwa i Dydaktyki – w Katedrę Językoznawstwa i Dydaktyki kierowaną przez prof. UG, dr hab. Joannę Jereczek-Lipińską.
